چو بخت عرب بر عجم چیره شد                          همی بخت ساسانیان تیره شد

بر آمد ز شاهان جهان رو  قفیز                          نهان شد زر و گشت پیدا پشیز

دگرگونه شد چرخ گردون بچهر                           ز آزادگان پاک ببرید مهر

به ایرانیان زار و گریان شدم                              ز ساسانیان نیز بریان شدم

  دریغ آن سر و تاج و آن مهر وداد                     که خواهد شدن تخت شاهی بباد

کز این پس شکست آید از تازیان                  ستاره نگردد مگر بر زیان

چو با تخت منبر برابر شود                             همه نام بوبکر و عمر شود

تبه گردد این رنج های دراز                             نشیبی دراز است پیشش فراز

نه تخت و نه دیهیم بینی نه شهر                     ز اختر همه تازیان راست بهر

ز پیمان بگردند و ز راستی                             گرامی شود گژی و کاستی

رباید همی این از آن آن از این                      ز نفرین ندانند باز آفرین

نهانی بتر ز آشکارا شود                            دل مردمان سنگ خارا شود

شود بنده ی بی  هنر شهریار                     نژاد و بزرگی نیاید بکار

به گیتی نماند کسی را وفا                           روان و زبان ها شود پر جفا

از ایران و از ترک و از تازیان                          نژادی پدید آید اند میان

نه دهقان  همه ترک و تازی بود                   سخن ها بکردار بازی بود

نه جشن و نه رامش نه کوهر نه نام            بکوشش زهر گونه سازند دام

بریزند خون از پی خواسته                      شود روز گار بد آراسته

زیان کسان از پی سود خویش              بجویند و دین اندر آرند پیش

ز پیشی و بیشی ندارند هوش            خورش نان کشکین و پشمینه پوش

چو بسیار از این داستان بگذرد            کسی سوی آزادگان ننگرد

در جای دیگر فردوسی در نامه ای از زبان پور هرمزد شاه به سعد وقاص :

یکی نامه ای بر حریر سفید                   نوشتند و پر بیم و چندی امید

بعنوان بر از پور هرمزد شاه                   جهان پهلوان رستم کینه خواه

سوی سعد وقاص جویند جنگ              پر از رای و پر دانش و پر درنگ

بمن باز گوی آنکه شاه تو کیست         چه مردی و آیین و راه تو چیست

بگرد که جوئی همی دستگاه                 برهنه سپهبد برهنه سپاه

به نانی تو سیری و هم گرسنه             نه پیل و نه تخت و نه بار و بنه

زشیر شتر خوردن و سوسمار            عرب را به جایی رسیده ست کار

که فر کیانی کند آرزو                     تفو بر تو ای چرخ گردون تفو

شما را به دیده درون شرم نیست         ز راه خرد مهر و آزرم نیست

بدین چهر و این مهر و این راه و خوی    همی تخت و تاج آیدت آرزوی

جهان گر باندازه جوئی همی                سخن بر گزافه نگوئی همی

سخنگوی مردی بر ما فرست                   جهاندیده و گرد دانا فرست

بدان تا بگوید که رای تو چیست            به تخت کیان رهنمای تو کیست

فردوسی بزرگ